Wojna w Ukrainie i inflacja miały znaczący wpływ na działalność mikro i małych przedsiębiorstw w 2022 r. Z kolei przepisy Polskiego Ładu, które miały obniżyć podatki, zdaniem 80 proc. właścicieli firm okazały się niesprawiedliwe – wynika z Badania Polskiej Przedsiębiorczości, zleconego przez inFakt agencji Smartscope.
Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy, inFakt
Aż 3 na 4 mikro i małe firmy zadeklarowały, że wojna w Ukrainie wpłynęła na ich działalność w co najmniej minimalnym stopniu. Skutki konfliktu odczuły szczególnie przedsiębiorstwa zajmujące się handlem i naprawą samochodów, transportem oraz logistyką. Konsekwencje wojny najmniej odczuły branże związane z działalnością profesjonalną, naukową i techniczną.
Odsetek badanych firm, które działały w Ukrainie i Rosji przed początkiem konfliktu wyniósł odpowiednio 5 proc. i 3 proc. Większość ankietowanych, którzy prowadzili przedsiębiorstwa w Ukrainie, zdecydowała się kontynuować działalność po wybuchu wojny, co czwarty wycofał biznes. Wszyscy respondenci, których firmy działały w Rosji, wycofali się z niej po wybuchu wojny.
Jak przedsiębiorcy radzą sobie z drożyzną?
Jak wynika z Badania Polskiej Przedsiębiorczości, blisko 90% polskich mikro i małych firm odczuło skutki inflacji. Spośród nich ponad 65 proc. zadeklarowało, że wzrost cen zdecydowanie wpłynął na prowadzoną działalność. Ponadto co czwarty badany stwierdził, że skutki drożyzny dla jego biznesu są poważne.Wzrosty cen przekładają się na kolejne wzrosty cen i powstaje swoista spirala. Przedsiębiorcy chcąc przetrwać ten trudny również radykalnie ucinają koszty i wstrzymują wiele inwestycji. Spowolnienie gospodarcze jest już zauważalne: odczyt PKB w IV kwartale był najniższy od dłuższego czasu.
W obliczu inflacji, która według oficjalnych danych w grudniu 2022 r. wyniosła 16,6 proc., właściciele firm zmuszeni byli podjąć działania naprawcze. 63 proc. podniosło ceny swoich produktów, a 40 proc. obcięło koszty prowadzenia działalności. Co piąty przedsiębiorca przyjął więcej zleceń, aby zbalansować wydatki związane ze wzrostem cen. Inne sposoby radzenia sobie z drożyzną to m.in.: redukcja etatów (18 proc. respondentów), zamrożenie płac (14 proc. badanych), a także zawieszenie działalności, na które zdecydowało się blisko 10 proc. ankietowanych. Ponadto, aby zapewnić ciągłość działania firmy, prawie 45 proc. przedsiębiorców poszukiwało nowych rynków zbytu, a 42 proc. – oszczędności w zużywanej energii elektrycznej.
Ocena Polskiego Ładu
Aż 4 na 5 przedsiębiorców uważa, że przepisy Polskiego Ładu nie są sprawiedliwe. Przeciwnego zdania jest mniej niż co dziesiąty badany. Ponad połowa polskich firm nie podjęła żadnych dodatkowych działań naprawczych, mających zniwelować negatywne skutki Polskiego Ładu. Ci, którzy wprowadzili zmiany, najczęściej podnosili ceny (18 proc.) lub opłacili składkę zdrowotną wcześniej (17 proc.). Co istotne, blisko 60 proc. respondentów zadeklarowało, że nowy sposób wyliczania składki zdrowotnej wpłynął na ceny sprzedawanych przez nich produktów. Zmiany, jakie nastąpiły w 2022 r. w składce zdrowotnej spowodowały, że przedsiębiorcy muszą odprowadzać więcej danin publicznoprawnych. Przykładowo, w 2021 r. składka zdrowotna przedsiębiorcę na ryczałcie kosztowała nieco ponad 600 zł. Pozostałą wartość odliczał on od podatku. Obecnie „ryczałtowiec” w ciągu roku zapłaci składkę zdrowotną pomiędzy 4513,92 zł a 13541,76 zł. Różnica jest kolosalna. Nie chcąc ponosić strat przedsiębiorcy podnieśli więc ceny świadczonych usług. Składka zdrowotna stała się znaczącym obciążeniem, które również należy brać pod uwagę prowadząc własny biznes.
Przedsiębiorcy szacują, że stawki ich towarów i usług wzrosły średnio o 17,9 proc. w związku z przepisami Polskiego Ładu. Regulacje wprowadzone w 2022 r. są oceniane negatywnie przez respondentów Badania Polskiej Przedsiębiorczości. Z kolei obniżenie stawek VAT przedsiębiorcy uważają za dobre działanie ze strony rządu.
