Niedawno miałem okazję przysłuchiwać się konferencji naukowej pt. „Polska wieś – wieś europejska: bilans 20 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej z perspektywy rolników, przedsiębiorców, polityków i ekspertów”, która odbyła się w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Konferencja była rocznicowa, lecz daleka od rocznicowych laurek. Obraz wsi okazał się nader zróżnicowany i daleki od powszechnych stereotypów.
Arkadiusz Bińczyk, ekspert medialny i popularyzator historii, współautor książek „Poczet Przedsiębiorców Polskich. Od Piastów do 1939 roku”, „Świat Szlachty Polskiej. Dzieje ludzi i rodzin”, „Siedem wieków Warszawy. Kalendarium historii miasta do końca XIX wieku”
Konferencję otworzyli prof. dr hab. Jarosław Gołębiewski, prorektor SGGW, dr hab. Mariusz Maciejczak, prof. SGGW, Dyrektor Instytutu Ekonomii i Finansów SGGW oraz Urszula Jóźwiak, prezes Fundacji im. XBW Ignacego Krasickiego. Po otwarciu odbyły się trzy merytoryczne sesje dyskusyjne, niestety z racji ograniczeń objętościowych niniejszego felieton, mogę tylko hasłowo zaznaczyć wybrane wątki. Na koniec będzie niespodzianka.
Podczas pierwszej debaty dr hab. Monika Stanny, prof. IRWiR PAN, Dyrektor Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa stwierdziła, że proces odrolniczenia stwarza warunki do zahamowania depopulacji wsi, co oznacza, że albo odpowiednie ministerstwa przyspieszą proces dezagraryzacji, albo inne będą musiały kierować transfery socjalne do kurczących się ludnościowo samorządów lokalnych. Inny ważny wątek poruszył dr hab. Henryk Runowski z Instytutu Ekonomii i Finansów SGGW. Ocenił on, że przyczyną ostatnich protestów rolników był znaczący spadek wysokości dochodów w 2023 roku po bardzo dobrym dochodowo roku poprzedzającym.
W trakcie drugiej dyskusji Jan Strzeżek, Szef Gabinetu Politycznego Ministerstwa Rozwoju i Technologii poruszył kwestię rozwoju technologicznego wsi, czemu sprzyja tworzenie dużych gospodarstw. Z kolei Marek Zagórski, Prezes Zarządu Krajowej Grupy Spożywczej S.A., podkreślił wagę całościowego podejścia do rolnictwa, w tym rozwoju infrastruktury społecznej i energetycznej, która na wsi „jest katastrofalna”. Natomiast Iwona Dyba, Redaktor naczelna Farmer.pl wskazała, że ESG boleśnie może dotknąć rolników, np. w Danii już pojawił się podatek od emitujących metan krów.
W czasie trzeciej sesji poseł dr Marek Sawicki w ostrym wystąpieniu wytknął rządzącym niewykorzystywanie szansy na rozwój samowystarczalnych energetycznie wspólnot lokalnych w tym brak wsparcia dla budowy lokalnych biogazowni. Poseł Urszula Pasławska podkreśliła, że UE „musi wrócić do ustawień fabrycznych”. A dr Jacek Janiszewski, Przewodniczący rady programowej Stowarzyszenia „Integracja i Współpraca” ocenił, że Polska nie umiała umiejętnie lobbować w Brukseli na rzecz rolnictwa i że brukselscy urzędnicy powinni zaniechać odgórnego narzucania rozwiązań. Podczas konferencji wystąpił również dr Czesław Siekierski, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który poruszył m.in. problemy dzierżawy gruntów czy podziały na wsi.
Są to tylko skrawki wielonurtowych, czasem emocjonalnych wypowiedzi, malujących – bogaty różnymi kolorami – obraz wsi. No i obraz Europejskiego Zielonego Ładu przetykanego arogancją brukselskich decydentów. Per saldo, wieś zyskała na członkostwie w UE, lecz nie jest ani spokojną, ani wesołą, jak chciał Jan Kochanowski.
Teraz mógłbym powiedzieć niczym radiowi sprawozdawcy sportowi: „Jaka szkoda, że państwo tego nie widzą!”. Lecz tu obiecana niespodzianka. Na kanale YouTube Fundacji XBW można obejrzeć relacje z tych trzech debat. Czy warto? A czy warto wiedzieć, co jest za miastem? W końcu wszyscy się odżywiamy.
