Małe i średnie firmy w Polsce coraz wyraźniej przyspieszają cyfrową transformację, inwestując w chmurę i nowe technologie. Jednak w kluczowych obszarach, takich jak sztuczna inteligencja czy analityka danych, wciąż pozostają w tyle za średnią unijną. Eksperci podkreślają, że bez intensywnego wsparcia i niwelowania barier Polska nie nadrobi dystansu do europejskich liderów.
Adam Pastuszka – Business Development Manager w Polcom
Polska przyspiesza, ale wciąż poniżej średniej UE
Z raportu Komisji Europejskiej Digital Decade 2024 wynika, że jedynie 3,7 proc. polskich przedstawicieli MŚP wdrożyło rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji, podczas gdy średnia w Unii Europejskiej wynosi 8 proc. W zakresie analityki danych różnica jest jeszcze większa – korzysta z niej 19,3 proc. polskich firm wobec 33,2 proc. w UE.
W unijnym indeksie DESI Polska zajmuje 23.–25. miejsce zarówno pod względem integracji technologii cyfrowych, jak i ogólnego poziomu cyfryzacji biznesu. Choć dynamika zmian rośnie, pozycja w rankingu pokazuje, że wciąż mamy sporo do nadrobienia.
Czy będzie rozbiór Ukrainy? Amb. Derlatka: Polska może odzyskać dawne ziemie!
Wyniki raportu jasno pokazują, że Polska jest w stanie nadrabiać zaległości, ale potrzebujemy dużo bardziej skoordynowanych działań. Problemem jest to, że wiele firm inwestuje w pojedyncze technologie, ale nie buduje kompleksowej strategii transformacji cyfrowej. To tak, jakby wymienić silnik w samochodzie, ale nie zająć się jego układem hamulcowym czy zawieszeniem – pojedziemy szybciej, ale ryzyko trudnych do przewidzenia zdarzeń pozostaje. Jeśli chcemy realnie dogonić europejskich konkurentów, musimy inwestować równolegle w kompetencje pracowników, integrację systemów i bezpieczeństwo. W przeciwnym razie dystans może się nawet powiększyć, mimo rosnących wydatków na cyfryzację.
Rośnie świadomość konieczności zmian
Według badania Banku Gospodarstwa Krajowego, 57–61 proc. polskich MŚP uznaje cyfryzację za konieczny kierunek rozwoju. Jednocześnie większość przedsiębiorstw deklaruje potrzebę szkoleń dla pracowników, by efektywnie korzystać z nowych narzędzi. OECD i Komisja Europejska rekomendują, aby tempo zmian wspierać programami grantowymi, konsultacjami cyfrowymi i systemowymi inicjatywami edukacyjnymi.
Polska gospodarka potrzebuje silnych, zdigitalizowanych przedsiębiorstw reprezentujących sektor MŚP, bo to one są fundamentem konkurencyjności i stabilności w nadchodzących latach. Dziś nie ma branży, która mogłaby sobie pozwolić na ignorowanie zmian technologicznych. Małe i średnie firmy często uważają, że cyfryzacja to domena dużych korporacji, ale to błędne przekonanie. To właśnie MŚP mogą najwięcej zyskać dzięki cyfrowym narzędziom, bo pozwalają one wyrównać szanse w rywalizacji z większymi graczami. Warunkiem jest jednak nie tylko inwestycja w same rozwiązania, ale też zrozumienie, jak je efektywnie wykorzystać w codziennych procesach. Kluczowe będzie również zapewnienie ciągłości tych zmian – jednorazowe wdrożenie systemu bez jego późniejszego rozwoju nie przyniesie trwałych efektów.
Bariery, które spowalniają transformację
Najczęściej wskazywaną przeszkodą w cyfryzacji jest niedobór specjalistów IT – problem ten dotyczy 66 proc. firm (dane pochodzą z raportu Polcom: „Transformacja cyfrowa sektora MŚP w latach 2024-2026”). Ponadto ponad połowa średnich przedsiębiorstw (53 proc.) przyznaje, że brak czasu uniemożliwił im pełną realizację planów inwestycyjnych. Kolejne bariery to wysokie koszty wdrożeń (46 proc.) oraz niepewność prawna (29 proc.) – wynika z raportu Symfonii i ZPP.
Wielu przedsiębiorców widzi potrzebę transformacji, ale blokują ich bardzo przyziemne problemy: brak odpowiedniej kadry i czasu oraz obawa przed błędnymi decyzjami inwestycyjnymi. Dlatego tak ważne jest tworzenie ekosystemu wsparcia, w którym przedsiębiorca nie jest pozostawiony sam sobie. Dostęp do doradztwa technologicznego, przejrzyste przepisy i stabilne programy dofinansowań mogą przełożyć się na radykalne przyspieszenie procesów cyfryzacyjnych.
BOIMY SIĘ WOJNY? Polacy odpowiadają wprost!
Plany inwestycyjne do 2026 r.
Mimo licznych barier, polskie MŚP nie rezygnują z planów modernizacji zasobów cyfrowych i w najbliższych latach chcą intensywnie inwestować w technologie. Potwierdzają to dane z raportu Polcom, zgodnie z którymi do 2026 r. 59 proc. firm zamierza rozwijać rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji, automatyzacji i zaawansowanej analityce danych, a 62 proc. planuje migrację do chmury obliczeniowej, przy czym wśród najmniejszych przedsiębiorstw odsetek ten sięga aż 68 proc.
Rosnące zainteresowanie chmurą to efekt m.in. jej skalowalności, możliwości szybkiego wdrażania nowych rozwiązań i optymalizacji kosztów. Eksperci zwracają uwagę, że w chmurze MŚP mogą szybciej uzyskać dostęp do narzędzi, które wcześniej były domeną dużych korporacji.
Migracja do chmury otwiera przed MŚP dostęp do technologii, które jeszcze niedawno były poza ich zasięgiem. Możliwość skalowania usług, szybszego wdrażania produktów czy analizowania danych w czasie rzeczywistym pozwala działać w tempie, które wcześniej było zarezerwowane dla największych. Jednak to narzędzie wymaga planowania. Wybór dostawcy, modelu usług i integracja z istniejącymi systemami to proces, który powinien być przemyślany, bo od tego zależy powodzenie całej transformacji.
Cyfrowy dystans do nadrobienia
Transformacja cyfrowa MŚP będzie w nadchodzących latach jednym z głównych czynników wpływających na siłę polskiej gospodarki. Bez konsekwentnego usuwania barier kadrowych, finansowych i regulacyjnych, dystans do europejskich liderów może się utrzymać.
Jeżeli nie będziemy traktować cyfryzacji jako procesu strategicznego, ryzykujemy, że nawet największe inwestycje okażą się jedynie chwilowym impulsem. Właściwie prowadzona transformacja pozwala zwiększyć efektywność, otwiera dostęp do nowych rynków i wzmacnia odporność na kryzysy. W realiach globalnej gospodarki to warunki przetrwania, a nie opcjonalny dodatek do biznesu.
