Wciąż wysoka inflacja, niepewność gospodarcza i chęć budowania stabilnej przyszłości finansowej skłaniają coraz większą liczbę Polaków do poszukiwania skutecznych sposobów na zabezpieczenie kapitału. Inwestowanie przestaje być domeną wyłącznie najbogatszych.
W co najczęściej inwestują Polacy i jakie motywy stoją za ich decyzjami?
Agata Filipowicz–Rybicka, dyrektor Działu Analiz Makroekonomicznych i Główna Ekonomistka Alior Banku
Tegoroczna edycja raportu „Polak Inwestor” wskazuje, że to różnorodna grupa. O ile osoby z dużym kapitałem stanowią istotny segment, inwestują także ci z bardziej ograniczonymi zasobami finansowymi. Aż 15 proc. badanych deklaruje, że ich aktywa finansowe nie przekraczają 10 tys. zł, a ponad jedna czwarta ma majątek w przedziale 10-49 tys. zł. Jedynie 4,7 proc. inwestorów posiada aktywa przekraczające pół miliona złotych, co pokazuje, że dla większości z nich lokowanie kapitału to próba stopniowego budowania większego majątku, a nie zarządzanie wielkimi fortunami.
W co inwestują Polacy?
Najczęściej Polacy decydują się na inwestycje w tradycyjne instrumenty finansowe. Ponad połowa inwestorów posiada lokaty bankowe lub obligacje skarbowe. Fundusze inwestycyjne, akcje polskich spółek oraz obligacje zagraniczne cieszą się mniejszą popularnością, ale wciąż pozostają ważnym elementem portfela inwestycyjnego.
Istotnym trendem jest zainteresowanie aktywami alternatywnymi, takimi jak kruszce i nieruchomości, na które wskazywało ponad 26 proc. badanych. Co piąty inwestor lokuje środki w kryptowalutach, a aktywa emocjonalne, takie jak dzieła sztuki czy przedmioty kolekcjonerskie, są wybierane przez blisko 9 proc. badanych. Ciekawym zjawiskiem jest przeznaczanie inwestycji na własną edukację – niemal co trzeci inwestor przeznacza środki na rozwój osobisty.
Wyniki raportu potwierdzają ogólnie znane dane, wg których Polacy inwestują niechętnie, a jeśli już, to bardzo defensywnie, co wyraźnie odróżnia nas od inwestorów w krajach UE. Wpływ na to ma wiele czynników, ale przede wszystkim ogólna sytuacja gospodarcza, preferencje inwestycyjne czy w końcu „tradycje” inwestowania na rynkach finansowych.
Motywacja inwestorów
Powody, dla których Polacy inwestują, są różne i zależą od ich sytuacji finansowej. Osoby z mniejszym kapitałem często traktują to jako szansę na zwiększenie budżetu w niedalekiej przyszłości. Dla inwestorów o wyższych dochodach priorytetem jest ochrona majątku przed inflacją oraz zapewnienie sobie stabilności finansowej na emeryturze.
Pomimo rosnącego zainteresowania inwestowaniem wielu Polaków wciąż nie lokuje swoich pieniędzy. Najczęściej wynika to z braku wystarczających środków finansowych – na ten problem wskazuje 69 proc. respondentów. Brak wiedzy o inwestowaniu stanowi kolejną istotną barierę dla ponad połowy badanych, a lęk przed stratą i stres związany z podejmowaniem decyzji odstrasza dodatkowo niemal jednego na trzech potencjalnych inwestorów.
Jednym z głównych powodów niskiego poziomu inwestycji w Polsce jest stosunkowo niski poziom zgromadzonego majątku na tle innych krajów UE, ale również niewystarczający poziom edukacji finansowej. Dochody Polaków są wciąż niższe niż średnia europejska, co wpływa na ich zdolność do oszczędzania i inwestowania. Polacy postrzegają siebie także jako słabo wyedukowanych ekonomicznie i niechętnie podejmują ryzyko inwestycyjne, co znajduje odzwierciedlenie w strukturze oszczędności i aktywów. Do tego dochodzi ograniczona świadomość możliwości oszczędnościowych oraz brak zaufania do systemu emerytalnego.
Różnorodność wyborów inwestycyjnych pokazuje, że Polacy szukają rozwiązań dopasowanych do swoich potrzeb i możliwości. Kluczowe wyzwania, takie jak brak wiedzy finansowej czy lęk przed stratą, wymagają dalszych działań edukacyjnych i wsparcia w dostępie do prostych, przejrzystych narzędzi, szczególnie że Polacy dopiero odkrywają pełny potencjał inwestowania.
