34 proc. młodych dorosłych oszczędza na emeryturę, a 73 proc. nieoszczędzających dzisiaj zamierza odkładać w przyszłości. Najpopularniejszym instrumentem oszczędzania w tej grupie wiekowej jest PPK. Niemal połowa badanych uznaje ten produkt za opłacalne rozwiązanie. Dla młodych Polaków w obszarze inwestycji kluczowe jest poczucie bezpieczeństwa.
Czy młodzi dorośli oszczędzają na emeryturę?
Co trzeci młody dorosły (34 proc.) w wieku 18-30 lat odkłada środki na emeryturę – wynika z przeprowadzonego na zlecenie Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych „Badania świadomości emerytalnej i postaw wobec systemu emerytalnego Polaków do 30. roku życia – edycja 2024”.
Uzyskany wynik jest o 3 proc. wyższy niż z 2023 r. Z pewnością do uzyskania takiego poziomu na przestrzeni ostatnich lat przyczyniło się powstanie PPK, które dla wielu młodych dorosłych stało się pierwszym wykorzystywanym instrumentem długoterminowego oszczędzania. Co 10. młody dorosły nie wie, czy oszczędza na emeryturę. Pewnie w tej grupie są osoby, które oszczędzają, będąc właśnie uczestnikami PPK, choć zupełnie nieświadomie. 56 proc. badanych zadeklarowało, że nie oszczędza na wspomniany cel.
Młodzi dorośli wskazują 36 lat jako przeciętny wiek, w którym należy zacząć oszczędzać na emeryturę (to dwa lata później niż wynikało z deklaracji w 2023 r.). Oznaczałoby to, że jeśli podążać za tą sugestią, uczestnicy badania mają na rozpoczęcie oszczędzania jeszcze chwilę.
Okazuje się jednak, że wśród dziś spośród nieoszczędzających wcale nie wszyscy zamierzają odkładać na emeryturę w przyszłości. Z badania wynika, że plany lub gotowość do odkładania środków na ten cel w przyszłości ma 73 proc. nieoszczędzających (lub niewiedzących, czy dziś oszczędzają), pozostali nigdy nie zamierzają tego robić. Przeciętnie zamierzają zacząć oszczędzać w wieku 37 lat (czyli rok później niż deklarowali, że powinno się zacząć to robić). Warto zauważyć, że odsetek deklarujących, że już dziś oszczędzają lub zamierzają oszczędzać w przyszłości, jest o 4 proc. wyższy niż w 2023 r.
W jaki sposób młodzi ludzie zabezpieczają swoją finansową przyszłość?
Instrumentem finansowym długoterminowego oszczędzania cieszącym się największą popularnością wśród młodych dorosłych są PPK, w których udział deklaruje co piąty badany.
Pozostałe instrumenty cieszą się o połowę mniejszym zainteresowaniem – na poziomie 9-11 proc. Dotyczy to OFE, IKE i IKZE. Wynik ten nie zaskakuje, świadomość PPK jest bowiem znacznie wyższa niż innych instrumentów. Przystąpienie do PPK jest poza tym automatyczne, a wyjście z niego wolicjonalne, podczas gdy w przypadku pozostałych instrumentów przystąpienie do nich wymaga celowego działania.
Co powstrzymuje młodych dorosłych przed inwestowaniem w PPK?
W przypadku PPK najczęściej wskazywane powody to poczucie, że jeszcze jest na to za wcześnie, co deklaruje 16 proc. badanych (o 5 proc. mniej niż rok wcześniej) i brak zaufania do polityków, przekładający się na obawę utraty zgromadzonych pieniędzy w PPK na skutek zmian przepisów (15 proc.).
– Co ciekawe, w stosunku do wyników z 2023 r. obawy związane z brakiem zaufania do polityków dotyczą dziś o 22 proc. mniej młodych dorosłych, co przypuszczalnie jest podyktowane zmianami politycznymi w kraju. 13 proc. młodych dorosłych nie inwestuje w PPK, uznając, że to rozwiązanie jest nieopłacalne, a 11 proc. obawia się, że ich pieniądze zostaną źle zainwestowane. Obie statystyki są o kilkanaście procent niższe niż w 2023 r. – komentuje dr hab. Katarzyna Sekścińska, autorka badania z Uniwersytetu Warszawskiego.
Ponadto 11 proc. badanych wskazuje brak wystarczającej wiedzy jako czynnik blokujący ich przed odkładaniem środków w PPK, a 5 proc. uznaje, że jest to dla nich zbyt skomplikowane rozwiązanie. Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden wynik. Otóż 8 proc. młodych dorosłych nie inwestuje w PPK, bo tak poradzili im znajomi, co pokazuje na znaczenie ambasadorów podobnych do decydentów w kształtowaniu ich decyzji.
Co skłania młodych ludzi do inwestowania w PPK?
Najczęstszym powodem odkładania środków w PPK jest przekonanie, że jest to opłacalne rozwiązanie, co wskazuje niemal połowa badanych (2 proc. mniej niż w 2023 r.). 39 proc. młodych dorosłych deklaruje natomiast, że wybrało PPK, ponieważ należy zabezpieczać swoją finansową przyszłość na emeryturze na wszelkie sposoby (5 proc. więcej niż w 2023 r.).
28 proc. badanych zainwestowało w PPK za namową rodziny i znajomych, a 27 proc. pod wpływem opinii ekspertów. Zatem opinie ekspertów są bardzo istotne w kontekście decyzji o wejściu w PPK, ale nie były istotne w kontekście zniechęcania do niego. To ważne, bo definicja eksperta jest bardzo subiektywna i nie zawsze ktoś, komu przypisano to miano, faktycznie nim jest i nierzadko nieuzasadnione negatywne opinie ekspertów mogą zniechęcać do udziału w PPK, co jednak najwyraźniej w niewielkim stopniu przekłada się na decyzje młodych dorosłych.
28 proc. młodych dorosłych zainwestowało w PPK, bo uznaje je za bezpieczne rozwiązanie. Warto zauważyć, że poczucie posiadania rozległej wiedzy na temat tego rozwiązania było podstawą decyzji tylko dla 14 proc. badanych inwestujących w PPK.
Jak młodzi Polacy postrzegają dostępne emerytalne produkty finansowe?
Tylko 29 proc. młodych dorosłych uważa, że dostępne dziś emerytalne produkty finansowe pozwalają realnie zabezpieczyć się na emeryturę. To o 4 proc. więcej niż w 2023 r., ale wciąż niewiele. Warto zauważyć, że nierzadko opinia ta budowana jest wyłącznie na przekonaniach, a nie na obiektywnych wskaźnikach, bowiem młodzi dorośli często nie rozumieją instrumentów finansowych lub nie wiedzą o istnieniu niektórych spośród nich.
Tym niemniej, mimo braku świadomości wszystkich instrumentów finansowych, 45 proc. młodych dorosłych z przekonaniem deklaruje, że nie da się za ich pomocą zabezpieczyć się na emeryturę, a znacznie mniej, bo 26 proc., wskazuje brak zdania w tym temacie.
Zdaniem większości młodych dorosłych emerytalne instrumenty finansowe powinny przede wszystkim chronić kapitał, nawet jeśli to miałoby się wiązać tylko z niewielkimi zyskami, co wskazuje 67 proc. badanych (o 3 proc. mniej niż w 2023 r.). Równolegle jednak co trzeci młody dorosły uważa, że ich rola jest zgoła odmienna i że emerytalne instrumenty finansowe powinny przede wszystkim dawać szansę dużych zysków, nawet jeśli wiązałoby się to z ryzykiem straty kapitału.
– Młodzi dorośli zdają się w coraz większym stopniu dostrzegać potrzebę oszczędzania na jesień życia. Znaczą część tych, którzy jeszcze nie zaczęli odkładać, chce to robić w nieodległej przyszłości. Trudno jednak zebrać odpowiednie fundusze, jeśli oszczędności będzie inwestować się zachowawczo, a takie oczekiwania formułuje dwie trzecie badanych. Dziś mamy już bardzo dobre produkty długoterminowego oszczędzania, ale musimy dalej informować i edukować o zarządzaniu finansami w cyklu życia, by większa liczba młodych dorosłych efektywnie z tych rozwiązań korzystała – stwierdza Małgorzata Rusewicz, prezes IGTE.
Czego potrzebują młodzi dorośli, by zacząć korzystać z PPK?
Żeby młodzi dorośli pozostali w PPK lub do niego wrócili, potrzebują przede wszystkim poczucia bezpieczeństwa w kontekście tego instrumentu finansowego. Wyraża się to oczekiwaniem zagwarantowania im, że złożone w PPK pieniądze będą bezpieczne (28 proc.), że nikt im ich nigdy nie zabierze (26 proc.) i większego zaufania do polityków czy rządzących w kontekście niezmieniania obowiązujących zasad (18 proc.).
Lepsze zrozumienie zasad działania PPK skłoniłoby do pozostania w nim lub powrotu do niego 17 proc. młodych dorosłych, a bardziej przejrzyste zasady jego działania byłyby istotne w tym kontekście dla 21 proc. badanych.
Poprawa sytuacji finansowej byłaby kluczowym czynnikiem dla co czwartego młodego dorosłego. W porównaniu z wynikami z 2023 r. czynniki odnoszące się do poczucia bezpieczeństwa nieznacznie wzrosły (za wyjątkiem zaufania do polityków), a pozostałe nieznacznie spadły. Warto zauważyć, że 27 proc. młodych dorosłych deklaruje, że niezależnie od jakichkolwiek zmian nie zaczęliby inwestować w PPK.
