Motywacje do stworzenia nowego produktu cyfrowego czy usługi bywają różne, podobnie jak podejścia do ich realizacji. Najczęściej wszystko zaczyna się od pomysłu – przypadkowo pojawiającego się w naszej głowie albo będącego odwzorowaniem obecnych trendów i wykorzystujących modną technologię.
Jednak bez względu na to, jaki to jest pomysł i jak bardzo fascynujący nam się wydaje, do wdrożenia go w życie jeszcze długa droga przed nami. To od tego, w jaki sposób ją pokonamy, zależy, czy odbiorcy pokochają nasz produkt, a nasz biznes osiągnie sukces.
Niezależnie od tego, co tworzymy, zaczynamy od bazy, pomysłu, trendu, zauważonych oczekiwań potencjalnych odbiorców. To nasz początek fazy odkrywania produktu. Jednak to nie wszystko. Przed nami najtrudniejsza część – określenie kształtu produktu lub usługi. Dobrze przeprowadzone odkrywanie produktu pozwoli uniknąć wielu kosztownych pułapek podczas jego tworzenia. Wbrew pozorom, wybór technologii czy odpowiedniej grafiki nie jest kluczowy. Kluczowym jest zaopiekowanie się potrzebami odbiorców.
Odkryć realne potrzeby interesariuszy
Proces weryfikowania pomysłu i kształtowania na jego podstawie właściwego produktu skupia się na serii badań, które mają na celu odkrycie realnych potrzeb interesariuszy. Co istotne jako interesariuszy rozumiemy np. biznes finansujący przedsięwzięcie lub zarząd fundacji, która realizuje grant samorządowy. Cele biznesowe i wizerunkowe są równie ważne, co oczekiwania grupy docelowej. Końcowy produkt ma dostarczać wartość obu stronom, a więc kluczowe jest wyodrębnienie ich na początku procesu i niepomijanie żadnej z grup.
Badanie potrzeb odbiorców może odbywać się na różne sposoby i dobiera się je indywidualnie do rodzaju klienta i projektu. Cel, który nam przyświeca, to zbudowanie najbardziej satysfakcjonującego doświadczenia użytkownika, jakie może on sobie wymarzyć. Czas trwania tego procesu zależny jest od tego, jak bardzo skomplikowaną usługę, produkt tworzymy lub jak bardzo specyficzna jest grupa odbiorców. Warto rozpoznać te aspekty na samym początku pracy i dobrać odpowiednie metody badawcze tak, by zmieściły się w zakładanym czasie i budżecie. Faza odkrywania produktu jest wieloetapowa. Zaczyna się dokładnym zweryfikowaniem interesariuszy projektu. Tę grupę, a raczej wszystkie podgrupy, które ją tworzą, należy ułożyć w pewnej hierarchii. Nadawanie priorytetów będzie nam towarzyszyć przez cały czas trwania fazy odkrywania produktu. Bardzo ważne jest rozpoznanie kilku kluczowych potrzeb odbiorców. Jeśli użytkownicy zorientują się, że nasz produkt odpowiada na te właśnie potrzeby – pokochają go. W trakcie odkrywania grup docelowych buduje się persony, będące ich reprezentacją, uwzględniające kluczowe cechy, potrzeby, wyzwania, zachowania. Do budowania profilu grupy docelowej i tworzenia produktu na ich podstawie istnieje wiele przydatnych narzędzi, np. Value Proposition Design, który skupia się na dostarczaniu użytkownikom wartości płynącej z ich potrzeb. Są bardzo elastyczne i można używać ich zarówno w całości, jak i dobierać konkretne elementy do projektu. Na tym etapie zbiera się mnóstwo informacji od potencjalnych użytkowników końcowych poprzez wywiady, ankiety; sprawdza się hipotezy i wstępne założenia podczas warsztatów. W skrócie – warto zebrać jak najwięcej zweryfikowanych danych. Dzięki nim zbudujemy wiarygodny i realistyczny obraz odbiorcy naszego produktu czy usługi. Nie da się stworzyć dobrego produktu, nie wszedłszy uprzednio w buty potencjalnych użytkowników. Tylko takie podejście pozwoli w rezultacie osiągnąć sukces.
Zaopiekowany odbiorca
Mając gotowe persony i jasno określone potrzeby, przeprowadzamy kolejne badania. Naszym celem jest zaopiekowanie się kluczowymi potrzebami odbiorców. Nasz produkt, usługa czy też poszczególne funkcje powinny pomagać w realizacji zadań użytkowników, zniwelować trudności i przeszkody oraz dostarczać korzyści, których szukają. W związku z niemałymi kosztami wdrożenia pomysłu w życie warto skupić się na tych najważniejszych funkcjach, które zebrane w całość stworzą MVP – pierwszą wersję naszego produktu, którą przekażemy odbiorcom. W międzyczasie mapowane są procesy, sprawdzane ścieżki użytkownika i budowane diagramy. Jednym słowem, z wykorzystaniem kolejnej grupy użytecznych narzędzi i metodologii, powstają konkretne elementy produktu pokroju funkcjonalności czy interakcji. Dopiero po określeniu zakresu MVP, przechodzimy do weryfikacji technicznej wykonywalności projektu. Na tym etapie tworzone są także prototypy graficzne, które staną się narzędziem weryfikacji założeń produktu w interakcji z przedstawicielami grup interesariuszy. Z ich pomocą przeprowadzane są testy użyteczności. Grupa użytkowników testująca produkt otrzymuje do wykonania zadanie, które ma zrealizować, używając prototypu. Takie testy pozwalają wychwycić schematy zachowań odbiorców, niedociągnięcia koncepcji lub zbyt zawiłe procesy. Daje to niezwykle wartościowe informacje, pozwalające jeszcze bardziej dostosować produkt do interesariuszy.
Zweryfikować pomysł na innowację
Jak łatwo zauważyć, badania są podstawą do weryfikacji pomysłu na innowację. Wiele z pozoru ciekawych koncepcji szybko upada i nie spotyka się z dobrym przyjęciem przez zlekceważenie całej fazy weryfikacji potrzeb odbiorców, rynku czy możliwości wykonania. Przeprowadzając być może często złożony, ale bardzo wartościowy proces odkrywania produktu, odpowiemy na wiele pytań i kwestii, które zminimalizują ryzyko porażki, poniesienia wysokich kosztów. Kluczem tworzenia udanych innowacji jest także ciągłe ich udoskonalanie i iteracyjne ulepszanie, by nadążać za rosnącymi oczekiwaniami użytkowników, trendami, ale i utrzymywać produkt w dobrym stanie technicznym i po prostu, atrakcyjnym.
Piotr Wiśnioch
Innovation Consultant, BinarApps
