W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które – mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki – nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP).
Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl
Właściwa identyfikacja i ewidencja tych kosztów jest kluczowa dla rzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz uniknięcia potencjalnych nieprawidłowości podatkowych. Koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów to wydatki, które nie spełniają kryteriów określonych w przepisach podatkowych, a tym samym nie mogą pomniejszać podstawy opodatkowania.
Zgodnie z ustawami o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i prawnych (CIT) do NKUP zalicza się m.in.:
• grzywny, mandaty oraz kary pieniężne,
• koszty reprezentacji, takie jak wystawne posiłki czy luksusowe prezenty dla kontrahentów,
• wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, np. prywatne zakupy czy podróże wakacyjne,
• odsetki od zobowiązań, np. za zwłokę w zapłacie podatków czy składek ZUS,
• wynagrodzenia wypłacane współmałżonkowi lub małoletnim dzieciom w spółkach osobowych,
• koszty dokształcania przedsiębiorcy niezwiązane bezpośrednio z prowadzoną działalnością.
W jednostkach prowadzących pełną księgowość koszty NKUP ujmuje się w księgach rachunkowych na ogólnych zasadach, wpływając tym samym na wynik finansowy jednostki. Jednak, dla celów podatkowych, konieczne jest ich wyodrębnienie, aby nie zostały błędnie uwzględnione przy obliczaniu podstawy opodatkowania.
Prawidłowa identyfikacja
Aby ułatwić rozróżnienie między kosztami podatkowymi (KUP) a niestanowiącymi kosztów uzyskania przychodów (NKUP), zaleca się stosowanie dodatkowych kont pomocniczych, zwanych kontami analitycznymi. Te konta umożliwiają dokładniejsze śledzenie poszczególnych rodzajów wydatków w ramach głównych kategorii kosztów, co pozwala na precyzyjne określenie, które z nich można uwzględnić przy obliczaniu podatku dochodowego.
Prawidłowa identyfikacja i ewidencja kosztów NKUP ma kluczowe znaczenie dla rzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz uniknięcia potencjalnych nieprawidłowości podatkowych. Błędne zakwalifikowanie wydatków jako kosztów uzyskania przychodów może skutkować zaniżeniem podstawy opodatkowania i narażeniem przedsiębiorcy na sankcje ze strony organów podatkowych. Dlatego też, szczególnie w dobie dynamicznie zmieniających się przepisów, warto regularnie konsultować się z doradcą podatkowym, korzystać z rozwiązań systemowych do zarządzania firmą i aktualizować swoje polityki rachunkowości.