Mikro, małe i średnie firmy to ponad 99 proc. wszystkich przedsiębiorstw w Polsce – wynika z raportu PARP. Odpowiadają one za niemal 7 mln miejsc pracy i prawie połowę PKB. Te dane pokazują, jak ważna jest dostępność finansowania wydatków i inwestycji w tym sektorze.
Dla jednoosobowych działalności gospodarczych, spółek osobowych i kapitałowych, definiowanych jako sektor MŚP (spełniających kryteria zatrudnienia mniej niż 250 pracowników oraz rocznego obrotu nieprzekraczającego 50 mln euro lub całkowitego bilansu rocznego nieprzekraczającego 43 mln euro) identyfikujemy następujące rodzaje potrzeb kredytowych – płynnościową, obrotową oraz inwestycyjną. Rodzaj produktu finansowego, z którego korzysta dany przedsiębiorca, każdorazowo powinien być dostosowany do jego indywidualnych potrzeb, możliwości i oczekiwań. Oto trzy przykłady:
• JDG: działalność od 2019 r. w branży FMCG. Klient ma podpisaną długoterminową umowę z dużą siecią handlową na dostawę artykułów spożywczych. Termin płatności za dostarczony towar wynosi 60 dni. Aby zachować płynność finansową, klient skorzystał z faktoringu, dzięki czemu 90 proc. wartości wystawionej faktury otrzymał w dniu jej wystawienia.
• spółka cywilna: działalność od 2002 r. w branży handlu hurtowego akcesoriami do telefonów komórkowych. Klient posiada wieloletnie doświadczenie w branży, wypracował przez ten czas kontakty z dostawcami na rynku azjatyckim i odbiorcami w kraju. Aby otrzymać konkurencyjną cenę za towar u producenta produktu, klient musiał złożyć zamówienie na kwotę przekraczającą jego środki dostępne na rachunku. Dzięki analizie jego profilu działalności zaproponowaliśmy kredyt obrotowy w rachunku bieżącym na finansowanie zakupu dużej partii towaru i jej odsprzedaży z marżą 25 proc. w perspektywie kolejnych trzech miesięcy.
• spółka z o.o.: spółka powołana w 2024 r. do realizacji inwestycji polegającej na zakupie nieruchomości na rynku wtórnym na wynajem. Spółka nie posiadała tradycyjnej zdolności kredytowej do obsługi zobowiązania, zdolność kredytowa została oszacowana przez bank na podstawie biznesplanu, popartego listami intencyjnymi najmu zakupowanej powierzchni. Udokumentowane doświadczenie udziałowców spółki w sektorze real estate oraz odpowiedni wkład własny pozwolił spółce na uzyskanie kredytu inwestycyjnego na zakup nieruchomości na okres 180 miesięcy przy wpłacie własnej w wysokości 40 proc.
Każdy przedsiębiorca, chcąc pozyskać finansowanie, powinien wiedzieć, że bank lub instytucja finansowa oferująca pożyczkę w jej cenie dyskontuje ryzyko, jakie identyfikuje w transakcji. Koszty, jakie towarzyszą zaciągnięciu zobowiązania, są następujące: prowizja od udzielenia, oprocentowanie, prowizja od niewykorzystanej kwoty kredytu, prowizja administracyjna, prowizja od zaangażowania i inne. Warto, aby przy podejmowaniu decyzji o zaciągnięciu kredytu lub pożyczki, umowę omówić z ekspertem, który wskaże, na co zwrócić uwagę.
Przy ocenie ryzyka transakcji brane są również pod uwagę zabezpieczenia transakcji. W zależności od rodzaju finansowania mogą to być: hipoteka na nieruchomości, zastaw rejestrowy, weksel, oświadczenie o poddaniu się egzekucji, pełnomocnictwo do rachunku i inne.
Kredyty i pożyczki bankowe
Kredyty i pożyczki bankowe wydają się najbardziej oczywistym wyborem, gdy myślimy o zastrzyku gotówki. W ten sposób firmy mogą sfinansować zarówno bieżące działania, jak i planowane inwestycje. W tym przypadku mamy do wyboru takie możliwości jak: pożyczki gotówkowe, kredyty obrotowe, kredyty inwestycyjne, gwarancje bankowe. Co charakteryzuje poszczególne produkty finansowe dla firm?
Pożyczka gotówkowa dla firm może być przeznaczona na dowolny cel. To produkt finansowy, w przypadku którego banki nie wymagają przedstawienia biznesplanu czy prognoz finansowych. W przypadku tego sposobu finansowania możliwe jest zabezpieczenie rzeczowe. Stosuje się je zazwyczaj, gdy firma stara się o wyższe kwoty finansowania.
Z kolei kredyt obrotowy umożliwia firmom poprawienie bieżącej płynności. Jednym z kryteriów jego udzielenia jest wysokość generowanych obrotów osiąganych przez przedsiębiorstwo. Okres, na jaki jest udzielany to zwykle 12-36 miesięcy. Udzielony na zasadach kredytu w rachunku bieżącym limit odnawia się w konkretnym okresie, a dzięki temu przedsiębiorca może cyklicznie korzystać z dodatkowych środków finansowych.
Kredyt inwestycyjny jak łatwo się domyślić ma finansować inwestycje. W tym przypadku przedsiębiorstwo może uzyskać środki liczone nawet w milionach złotych, np. na rozbudowę oddziału firmy bądź na zakup maszyn koniecznych do zwiększenia produkcji. Jest to najczęściej zobowiązanie długoterminowe. Aby otrzymać pozytywną decyzję kredytową od banku, firma powinna spełnić konkretne warunki. Najczęściej niezbędne jest dostarczenie biznesplanu inwestycji, która ma być sfinansowana kredytem inwestycyjnym. Rentowność przedsięwzięcia, podobnie zaświadczenia z Urzędu Skarbowego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, dokumenty potwierdzające obroty firmy, stanowią podstawę do wydania decyzji kredytowej.
Leasing jest częstym wyborem MŚP. Jego przedmiotem może być praktycznie każdy środek trwały. Choć powszechnie kojarzony jest z samochodami firmowymi, można nim sfinansować także inne pojazdy, linie produkcyjne czy ciężki sprzęt. Sprawdzi się także w finansowaniu mniejszych potrzeb – np. mebli, sprzętu IT czy oprogramowania. Istnieje kilka form leasingu. Są to leasing operacyjny, leasing finansowy i pożyczka leasingowa.
Z kolei faktoring pozwala firmom nie tylko na zachowanie płynności finansowej, ale także na ograniczenie ryzyka związanego z opóźnionymi płatnościami od kontrahentów. Jest to narzędzie dostępne dla szerokiego spektrum przedsiębiorstw – od dużych korporacji po małe i średnie firmy, a także mikroprzedsiębiorstwa. Współczesny rynek oferuje różne formy faktoringu, umożliwiając dostosowanie tego rozwiązania do specyficznych potrzeb każdej firmy.
Finansowanie pozabankowe
Przedsiębiorcy mają do dyspozycji alternatywne formy finansowania poza sektorem bankowym, w tym środki pochodzące od firm i funduszy pożyczkowych bądź pożyczek ze środków z Unii Europejskiej. Te ostatnie charakteryzuje niższe oprocentowanie i często są łatwiejsze do uzyskania niż kredyt w banku.
Fundusze pożyczkowe mogą stanowić atrakcyjną alternatywę dla firm, którym zależy na szybszym procesie decyzyjnym oraz wypłacie środków w krótszym czasie niż w przypadku standardowych produktów bankowych w tym wypadku trzeba się liczyć z kosztami takiego rozwiązania.
Bez wątpienia w kontekście finansowania przedsiębiorców najważniejszą kwestią jest strukturyzacja transakcji. Dobór odpowiednich produktów finansowych do potrzeb i możliwości kredytobiorcy jest kluczowy dla efektywności przedsięwzięcia. Możliwość skorzystania z kredytu bankowego, pożyczki udzielanej przez firmy prywatne czy środków unijnych powinna być przemyślana i skalkulowana.
Marcin Domański, ekspert finansowy ANG Odpowiedzialne Finanse
Martyna Sztramska, dział wsparcia biznesu, ANG Odpowiedzialne Finanse
