Burzliwe wydarzenia ostatnich lat przyspieszyły cyfryzację państw. Pandemia, wojna w Ukrainie oraz kryzys gospodarczy wystawiły na próbę funkcjonowanie sektora publicznego i wymogły wprowadzanie zmian. Odpowiedzią na te wyzwania mogą być technologie chmurowe oraz dostęp do otwartych danych, które pomagają w utrzymaniu stabilności, podnoszą bezpieczeństwo i gwarantują nieprzerwane działanie instytucji państwowych.
Artur Kmiecik, Head of Cloud and Infratructure Services, Capgemini Polska
Jak pokazują najnowsze wyniki badania Capgemini przeprowadzonego wśród 1000 organizacji sektora publicznego na całym świecie, aż 80 proc. z nich rozpoczęło tworzenie chmurowych ekosystemów danych, które umożliwiają współpracę pomiędzy organami państwowymi. Wyzwaniem pozostaje jednak pełne wdrożenie zaawansowanych technologii, niski poziom zaufania do rozwiązań cyfrowych oraz brak wykwalifikowanej kadry.
W „Europejskiej strategii w zakresie danych”[1], która została opracowana przez Komisję Europejską, wskazano otwartość wysokiej jakości danych, jako jeden z filarów budowania konkurencyjnej gospodarki Unii Europejskiej. Badania Capgemini opublikowane w najnowszym raporcie „Łączenie kropek. Udostępnianie danych w sektorze publicznym” pokazują, że w krajach, w których rozpoczęto już pracę na danych, obserwuje się znaczące korzyści z ich udostępniania tj. usprawnienie działań administracji publicznej, podnoszenie wydajności usług czy wzrost innowacyjności, co przekłada się na lepsze doświadczenia obywateli, wzrost satysfakcji z kontaktu z jednostkami państwowymi, a także bardziej trafione decyzje podejmowane przez organy władzy publicznej.
Podobnie jak w innych krajach europejskich poddanych badaniu, również w Polsce trwają prace nad wdrożeniem infrastruktury chmurowej w sektorze publicznym. Z początkiem marca, w ramach „Wspólnej Infrastruktury Informatycznej Państwa” ruszyła Rządowa Chmura Obliczeniowa. Jej celem jest dostarczenie rozwiązań chmurowych dla jednostek publicznych. Ma ona zapewnić bezpieczne miejsce przechowywania danych i narzędzi do zarządzania nimi oraz gwarantować ciągłość działania systemów administracji. Bezpośrednio ma się to przełożyć na usprawnianie pracy urzędów i bardziej efektywną obsługę obywatela.
Wymiana danych w obliczu nowych wyzwań
Wyniki badania opublikowane przez Capgemini pokazują, że udostępnianie danych w ekosystemach chmurowych ułatwia i usprawnia współpracę różnych jednostek sektora publicznego tj. administracji, bezpieczeństwa, obrony, podatków i cła, opieki zdrowotnej czy społecznej. Aż 81 proc. ankietowanych osób pracujących w administracji lokalnej oraz centralnej, które wdrażają lub już wdrożyły ekosystemy danych twierdzi, że to rozwiązanie poprawiło zaangażowanie obywateli. Z kolei 69% opracowało plany dalszego zrównoważonego rozwoju. Szacuje się, że dzielenie się danymi między jednostkami administracji lokalnej i państwowej poprawi o 9,5 proc. wykorzystanie funduszy i zasobów rządowych. Rozwiązania cyfrowe upowszechniły się na ogromną skalę m.in. w efekcie wydarzeń związanych z pandemią COVID-19, co rozpoczęło falę zmian, której nie da się już zatrzymać. Obywatele oczekują dzisiaj bezpiecznych, zdalnych i sprawnie działających usług państwowych. Dlatego też rządy muszą wdrażać nowoczesne rozwiązania, by się cyfryzować i odpowiadać na wyzwania, jakie przed nimi stoją. Ważne jest aby rozwiązanie dostępne dla wszystkich obywateli cechowały się łatwością obsługi i stabilnością aby używalność rozwiązań organizacji publicznych była wysoka. Badanie Capgemini pokazało, że korzystanie z ekosystemów danych sprawia, że w prostszy sposób można załatwić wiele spraw urzędowych, skorzystać z programów socjalnych, czy opieki zdrowotnej. Ponadto wzrasta poziom bezpieczeństwa publicznego, w tym odporność na cyberzagrożenia. Technologia realnie wpływa na jakość życia, jednak by ta podróż zakończyła się sukcesem, musimy stale pracować nad podnoszeniem zaufania do rozwiązań cyfrowych.
Budowanie zaufania to priorytet
Jak wykazano w raporcie Capgemini, jedną z największych barier jest obecnie brak zaufania społecznego do technologii chmurowych. Aż 56 proc. respondentek i respondentów badania stoi przed wyzwaniami związanymi z niechęcią obywateli wobec udostępniania swoich danych. Ponadto sektor publiczny zmaga się z niedoborem talentów. Zaawansowana cyfryzacja wymaga od pracowników umiejętności zarządzania danymi oraz współpracy ze sztuczną inteligencją, a tych na rynku brakuje. Jedynie 55 proc. organizacji sektora publicznego zadeklarowało przeszkolenie swoich zespołów w zakresie etycznego wykorzystania danych obywateli. Transformacja cyfrowa sektora publicznego musi iść w parze z informowaniem i edukowaniem społeczeństwa. Bez wzrostu zaufania do bezpieczeństwa rozwiązań chmurowych, a także wzrostu odpowiedzialności urzędników pracujących na danych, nie uda się przejść do kolejnego etapu zmian. Potrzeba ochrony prywatności, jaka jest typowa dla wielu z nas, powinna skłonić instytucje publiczne do wypracowania silnych struktur zarządzania, które pozwolą wykorzystywać technologie, znacząco podnoszące bezpieczeństwo. Dzięki takiemu podejściu będzie można przekonać przeciwników i wpłynąć na wzrost zaufania społecznego, w końcu narzędzia, którymi dysponujemy sprawiają, że cyfrowe dane są mniej wrażliwe na zagrożenia od ich papierowej formy. Jak pokazało badanie Capgemini zdecydowana większość organizacji zajmujących się bezpieczeństwem, która aktualnie wdraża lub wdrożyła już chmurowe ekosystemy danych, powołuje się na zwiększoną odporność na cyberzagrożenia (78 proc.) oraz zwiększenie zadowolenia obywateli (74 proc.).
Proces cyfryzacji państwa to zadanie niezwykle złożone i obejmujące wiele różnych procesów. Przed wynikającymi z niego wyzwaniami stoi większość krajów europejskich. Najbliższe lata będą z pewnością czasem ogromnych zmian, wśród których kluczowe będzie budowanie zaufania społecznego do digitalizacji. W powodzeniu tej misji pomaga fakt, że obecnie wkracza w dorosłość pokolenie, dla którego świat cyfrowy nie stanowi już żadnej bariery.
[1] Europejska strategia w zakresie danych, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020DC0066&from=EN.
