Po dokonaniu rocznego rozliczenia składki zdrowotnej przedsiębiorca może dodatkowo złożyć wniosek o zwrot nadpłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Uwaga: może być na to tylko kilka dni, w zależności od dnia złożenia rozliczenia rocznego.
Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy, inFakt
Na podstawie przepisów Polskiego Ładu osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych, podatku liniowego lub ryczałtu muszą rozliczyć roczną składkę zdrowotną do 22 maja 2023 r. Składka zdrowotna przybrała wszystkie cechy podatku dochodowego, czyli jest uzależniona od przychodu lub dochodu oraz należy ją rozliczać rocznie. Jest jednak jedna znacząca różnica. Składkę trzeba opłacać zawsze, nawet jeśli przedsiębiorca ponosi stratę w działalności gospodarczej.
Jak liczona jest kwota zwrotu?
Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, jeśli suma składek wpłaconych na ubezpieczenie zdrowotne za poszczególne miesiące roku składkowego albo roku kalendarzowego jest wyższa od rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne (ustalonej od rocznej podstawy), ubezpieczonemu przysługuje zwrot różnicy między sumą comiesięcznych składek a wyliczoną składką roczną.
Zwrot dla skali i podatku liniowego
Dla podatników rozliczających się na skali podatkowej i podatku liniowym roczną podstawą do obliczenia składki zdrowotnej jest wysokość przychodów, pomniejszona o koszty oraz o składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, o ile nie zostały one zaliczone wcześniej do kosztów uzyskania przychodów.
Wysokość składki zdrowotnej dla skali podatkowej wynosi 9 proc. podstawy opodatkowania, a dla podatku liniowego 4,9 proc. Jednak w obu przypadkach nie może być ona niższa niż 9 proc. minimalnego wynagrodzenia. Za rok 2022 minimalna składka miesięczna wynosiła więc 270,90 zł. Jeśli przykładowo w pierwszej połowie roku przedsiębiorca uzyskał wysoki dochód, a w drugiej połowie roku zanotował stratę, nadal powinien opłacać co miesiąc minimalną składkę zdrowotną. Jednak, jeśli jego dochód z pierwszej połowy roku przekroczył podstawę dla minimalnej składki, to w rozliczeniu rocznym powstanie nadpłata.
Zwrot nadpłaty dla ryczałtowców
W przypadku podatników rozliczających się metodą podatku zryczałtowanego, podstawę składki zdrowotnej stanowi przychód roczny, pomniejszony o składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.
Roczna składka zdrowotna dla przedsiębiorcy na ryczałcie, który prowadził działalność przez całe 12 miesięcy, zależy od rocznego przychodu i wynosi:
- 4031,28 zł (12 x 335,94 zł) dla maksymalnie 60 tys. zł przychodu;
- 6718,68 zł dla przychodu między 60 tys. zł a 300 tys. zł. Miesięczna wysokość składki zdrowotnej w roku 2022 wynosiła 559,89 zł.;
- 12 093,72 zł (12 x 1 007,81 zł) dla przychodu powyżej 300 tys. zł.
Ryczałtowcy składkę zdrowotną mogą opłacać na dwa sposoby. Po pierwsze progresywnie, czyli wraz z przekroczeniem progu wzrasta wysokość składki. Drugim sposobem jest wyliczenie wysokości składki na podstawie przychodu z roku poprzedzającego. W tym przypadku mogą powstać nadpłaty, jeśli w 2021 r. osiągnięto przychody w progu wyższym niż przychody z roku 2022.
Wniosek o zwrot do 31 maja 2023 roku
Termin na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty jest bardzo krótki. W niektórych przypadkach podatnicy będą mieli na to tylko kilka dni. Po złożeniu rozliczenia rocznego (co przedsiębiorcy mogą zrobić do 22 maja), ZUS wystawi podatnikowi wniosek o zwrot nadpłaty i dopiero wtedy będzie można zatwierdzić ten wniosek w ZUS PUE. Po jego zatwierdzeniu ZUS będzie miał 3 miesiące na zwrot nadpłaty na wskazane przez podatnika konto.
Powstaje przy tym jeszcze jeden znaczący problem. Podatek dochodowy można korygować do 5 lat wstecz. Powstaje więc pytanie: w jaki sposób będzie można skorygować składkę zdrowotną, jeśli po jej rozliczeniu przedsiębiorca dokona korekty w swoich przychodach i kosztach? Termin ustawowy „ostatecznie” sugeruje, że rozliczenie roczne nie będzie mogło już być korygowane. Czy to oznacza, że po korekcie składki niedopłaty lub nadpłaty podatku nie będą w żaden sposób uwzględniane? Przedsiębiorcy będą musieli złożyć korekty w miesięcznych rozliczeniach tam, gdzie nastąpiła zmiana podstawy składki zdrowotnej. A jeśli rozliczenie roczne będzie nienaruszalne, to stwierdzenie niedopłaty lub nadpłaty będzie odbywać się w porozumieniu z ZUS. Dlatego warto już dziś przejrzeć deklaracje za 2022 rok pod kątem ewentualnych korekt i przygotować się do rozliczenia rocznego. Terminy na nie będą krótkie, a złożony dokument – ostateczny.
